مقدمه
با همهگیری ویروس کرونا (COVID-19) و نیاز مبرم به تجهیزات حفاظتی، ماسکهای صورت به یکی از ابزارهای اصلی در جلوگیری از انتقال ویروس تبدیل شدند. در میان انواع مختلف ماسکها، ماسکهای پارچهای به دلیل قابلیت استفاده مجدد، راحتی در ساخت و دسترسی آسان، محبوبیت زیادی کسب کردند. دوخت ماسک پارچهای نه تنها به کاهش هزینههای خرید ماسک کمک میکند، بلکه امکان استفاده از پارچههای مناسب و طراحی شخصی را نیز فراهم میکند.
در این مقاله، به مراحل دوخت ماسک پارچهای استاندارد میپردازیم و جزئیات مورد نیاز برای ساخت ماسکی که بتواند محافظت کافی در برابر ویروسها و عوامل بیماریزا را فراهم کند، مورد بررسی قرار میگیرد.
1. مواد و ابزار مورد نیاز
برای شروع دوخت ماسک پارچهای، باید ابزار و مواد لازم را فراهم کنید. در این مرحله، انتخاب پارچه مناسب و لوازم جانبی ضروری است.
مواد مورد نیاز
- پارچه 100٪ پنبهای: پارچه پنبهای یکی از بهترین گزینهها برای دوخت ماسک است زیرا دارای قابلیت تنفس و فیلتر کردن ذرات است. بهتر است از پارچههای متراکم و چند لایه استفاده شود.
- لایه میانی فیلتر (اختیاری): میتوان از لایههای فیلتری مانند پارچههای نانو یا حتی پارچههای پلیاستر برای افزایش محافظت استفاده کرد.
- کش یا نوار الاستیک: برای نگهداشتن ماسک روی صورت از کش یا بند قابل تنظیم استفاده میشود.
- سیم نازک فلزی (اختیاری): برای قسمت بالای بینی میتوان از یک سیم نازک استفاده کرد تا ماسک به خوبی به روی بینی فیکس شود.
ابزارهای مورد نیاز
- چرخ خیاطی (در صورت دسترسی، یا دوخت دستی)
- سوزن و نخ
- قیچی
- متر خیاطی
- اتو برای صاف کردن چین و چروکها
2. انتخاب طرح و اندازه ماسک
قبل از شروع دوخت، نیاز است که یک الگو (پترن) مناسب انتخاب شود. الگوی ماسک باید به اندازهای باشد که تمام ناحیه دهان و بینی را پوشش دهد و در عین حال امکان تنفس راحت را فراهم کند. دو نوع الگوی رایج برای ماسک وجود دارد:
- الگوی مستطیلی: یک الگوی ساده که از دو مستطیل پارچهای تشکیل شده و معمولاً چیندار است.
- الگوی سهبعدی (یا ماسک اردکی): این الگو به دلیل طراحی مناسبتر، بهتر روی صورت مینشیند و محافظت بیشتری فراهم میکند.
در این مقاله از الگوی مستطیلی استفاده میکنیم که برای مبتدیان سادهتر است و به راحتی دوخته میشود.
3. مراحل دوخت ماسک پارچهای استاندارد
مرحله اول: برش پارچهها
ابتدا باید دو قطعه مستطیلی از پارچه اصلی خود ببرید. برای یک ماسک دو لایه برای بزرگسالان، اندازه معمولی هر قطعه حدود 20 سانتیمتر طول و 18 سانتیمتر عرض است. این اندازه میتواند بسته به نیاز شما تغییر کند. در صورتی که قصد دارید ماسک چند لایه بسازید، میتوانید لایه میانی را نیز از پارچه فیلتری جداگانه ببرید.
مرحله دوم: قرار دادن لایهها روی هم
پس از برش قطعات، دو لایه پارچه را به گونهای روی هم قرار دهید که سمت رویی پارچهها به سمت داخل باشد. اگر از لایه فیلتر استفاده میکنید، باید آن را بین این دو لایه قرار دهید.
مرحله سوم: دوخت لبههای ماسک
لبههای کناری (طولهای 20 سانتیمتری) را با استفاده از چرخ خیاطی یا دوخت دستی بدوزید. در این مرحله فقط دو طرف پارچهها را میدوزیم و دو طرف دیگر (عرض) برای مراحل بعد باز میماند.
مرحله چهارم: برگرداندن ماسک
بعد از دوختن دو لبه طولی، ماسک را از سمت باز برگردانید تا سمت رویی پارچهها به بیرون قرار گیرد. حالا میتوانید ماسک را اتو کنید تا چین و چروکهای آن صاف شود.
مرحله پنجم: دوخت نوارهای کش
برای نگهداشتن ماسک روی صورت، به دو قطعه کش نیاز دارید. اندازهی کشها معمولاً بین 15 تا 20 سانتیمتر است. کشها را در لبههای کناری ماسک (در امتداد عرض) قرار دهید و لبهها را حدود 1 سانتیمتر به سمت داخل تا کنید. سپس لبهها را بدوزید و کشها را درون این تونل ایجاد شده قرار دهید. اگر از نوار کش استفاده نمیکنید، میتوانید از بندهای پارچهای به عنوان جایگزین استفاده کنید.
مرحله ششم: ایجاد چینها (اختیاری)
برای بهبود تناسب ماسک روی صورت و جلوگیری از ورود هوا از اطراف ماسک، میتوانید چند چین کوچک در ماسک ایجاد کنید. این چینها باید به صورت عمودی در عرض ماسک دوخته شوند و به اندازه 1-2 سانتیمتر عمق داشته باشند. با ایجاد این چینها، ماسک بهتر روی صورت قرار میگیرد و فضای بیشتری برای تنفس فراهم میشود.
مرحله هفتم: دوخت سیم بینی (اختیاری)
اگر میخواهید ماسک به خوبی روی بینی قرار گیرد و از نفوذ هوا از بالای ماسک جلوگیری شود، میتوانید یک سیم نازک فلزی به لبه بالایی ماسک بدوزید. برای این کار، سیم را در قسمت بالای ماسک (بالای بینی) قرار داده و یک تونل کوچک برای آن ایجاد کنید تا سیم به درستی در جای خود ثابت شود.
4. نکات مهم در دوخت ماسک پارچهای
انتخاب پارچه مناسب
برای افزایش کارایی ماسک، انتخاب پارچه مناسب بسیار مهم است. پارچههای با تراکم بالا و 100٪ پنبهای توصیه میشود. پارچههای نخی با بافت متراکم مانند پارچههای استفاده شده در ملافهها یا پیراهنهای مردانه، گزینههای مناسبی هستند.
شستشو و ضدعفونی ماسک
یکی از مزایای ماسکهای پارچهای، قابلیت شستشو و استفاده مجدد آنهاست. پس از هر بار استفاده، ماسک باید با آب گرم و مواد شوینده شسته و سپس در هوای آزاد خشک شود. همچنین میتوانید برای ضدعفونی بیشتر، ماسک را با اتو داغ یا در دستگاه خشککن با دمای بالا خشک کنید.
نحوه استفاده صحیح از ماسک
برای اینکه ماسک پارچهای بیشترین محافظت را فراهم کند، باید به درستی روی صورت قرار گیرد و تمام ناحیههای دهان و بینی را بپوشاند. همچنین، از لمس بخش جلویی ماسک حین استفاده باید خودداری شود و پس از هر بار استفاده ماسک باید به درستی شسته و ضدعفونی شود.
5. نتیجهگیری
دوخت ماسک پارچهای استاندارد به سادگی قابل انجام است و میتواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای ماسکهای پزشکی استفاده شود. با رعایت مراحل دوخت و انتخاب مواد مناسب، میتوانید ماسکی تولید کنید که علاوه بر محافظت کافی، قابلیت استفاده مجدد و شستشو داشته باشد. ماسکهای پارچهای میتوانند در کنار رعایت سایر دستورالعملهای بهداشتی مانند شستن دستها و رعایت فاصله اجتماعی، نقش مؤثری در کاهش انتقال ویروسها ایفا کنند.
تهیه ماسکهای پارچهای خانگی به ویژه در زمانهای کمبود ماسکهای تجاری، میتواند راه حلی مناسب برای حفظ سلامتی افراد و جامعه باشد.
