خلال دندانها ابزارهای کوچک و سادهای هستند که بسیاری از مردم برای تمیز کردن دندانها و خارج کردن ذرات غذا از لابلای آنها استفاده میکنند. با این حال، استفاده نادرست یا بیش از حد از خلال دندان میتواند اثرات زیانآوری داشته باشد که کمتر مورد توجه قرار میگیرد. در این مقاله به بررسی مضرات خلال دندان و دلایلی که باید از آن با احتیاط استفاده کنیم، خواهیم پرداخت.
1. آسیب به لثهها
یکی از مهمترین مشکلات استفاده از خلال دندان، احتمال آسیب به لثههاست. لثهها بافتی نرم و حساس دارند که در صورت برخورد شدید با خلال دندان، ممکن است زخمی شوند. اگر این زخمها به درستی درمان نشوند، ممکن است عفونت کنند و مشکلات بیشتری برای سلامت دهان و دندان به وجود آورند. استفاده مکرر و غیر دقیق از خلال دندان میتواند باعث التهاب لثه شود و در طولانی مدت به بیماریهای جدیتری مانند پریودنتیت منجر شود.
2. خطر شکستگی خلال دندان و گیر افتادن تکههای آن
خلال دندانها از چوب یا پلاستیک ساخته شدهاند و احتمال شکستن آنها هنگام استفاده وجود دارد. اگر تکهای از خلال دندان در بین دندانها یا لثهها گیر کند، ممکن است باعث تحریک بافتهای دهانی و ایجاد عفونت شود. علاوه بر این، تلاش برای خارج کردن این تکهها میتواند آسیبهای بیشتری به لثهها وارد کند.
3. ساییدگی و فرسایش دندانها
استفاده بیش از حد و مکرر از خلال دندان میتواند به سایش دندانها منجر شود. سطح دندانها با مینای دندان که سختترین بخش دندان است، پوشیده شده است. اما این مینا در برابر فشار مداوم و مکرر حساس است و ممکن است با گذشت زمان نازک شده یا فرسوده شود. فرسایش مینای دندان باعث حساسیت دندانها به دما و شیرینیها میشود و حتی میتواند باعث پوسیدگی دندانها گردد.
4. انتقال باکتریها
خلال دندانها معمولاً بدون بستهبندی مناسب و به صورت باز در دسترس هستند. اگر خلال دندانها به درستی تمیز یا بستهبندی نشده باشند، ممکن است به یک منبع انتقال باکتریها و آلودگیها تبدیل شوند. وقتی فرد از خلال دندان استفاده میکند، ممکن است این باکتریها به لثهها یا دهان منتقل شده و باعث عفونتهای دهانی شوند.
5. اعتیاد به استفاده از خلال دندان
برخی از افراد عادت دارند که بلافاصله پس از غذا از خلال دندان استفاده کنند، حتی اگر غذایی بین دندانهایشان گیر نکرده باشد. این عادت ممکن است به یک رفتار اجباری تبدیل شود و فرد به صورت ناخودآگاه دندانهای خود را دائماً تحت فشار قرار دهد. این موضوع نه تنها به لثهها و دندانها آسیب میزند، بلکه میتواند به ایجاد زخمها و تحریکات مکرر در بافتهای دهان منجر شود.
6. کاهش جریان بزاق دهان
یکی از مضرات کمتر شناختهشده استفاده از خلال دندان، کاهش جریان بزاق دهان است. بزاق دهان نقش مهمی در محافظت از دندانها و لثهها دارد. وقتی از خلال دندان برای مدت طولانی استفاده شود، جریان بزاق ممکن است کاهش یابد. بزاق به شستشوی طبیعی دهان کمک میکند و از تجمع باکتریها و ذرات غذا جلوگیری میکند. کاهش بزاق میتواند خطر پوسیدگی دندان و بوی بد دهان را افزایش دهد.
7. جایگزینهای بهتر برای خلال دندان
بسیاری از متخصصان دندانپزشکی توصیه میکنند به جای استفاده از خلال دندان از نخ دندان استفاده شود. نخ دندان به دلیل نرمی و طراحی خاص خود به طور ایمنتری بین دندانها قرار میگیرد و بافتهای نرم دهانی را کمتر تحریک میکند. همچنین، برسهای بیندندانی نیز یک جایگزین مناسب هستند که بدون خطر سایش دندان یا آسیب به لثهها، ذرات غذا را از بین دندانها خارج میکنند. دهانشویههای آنتیباکتریال نیز میتوانند به کاهش باکتریها و ذرات مواد غذایی کمک کنند و بهداشت دهان را بهبود بخشند.
8. آسیبهای خارجی و خطرات بلعیدن خلال دندان
استفاده نامناسب از خلال دندانها، به خصوص در شرایطی که فرد در حال حرکت یا صحبت کردن است، میتواند به آسیبهای جدی منجر شود. افراد ممکن است به طور اتفاقی خلال دندان را قورت دهند که این مسئله میتواند باعث مشکلات جدی در دستگاه گوارش شود. همچنین، در مواردی استفاده نادرست از خلال دندان میتواند به آسیب به لوزهها یا حلق منجر شود که درد و التهابهای شدیدی به همراه خواهد داشت.
9. آلرژی به مواد استفادهشده در ساخت خلال دندان
بسیاری از خلال دندانها از مواد مختلفی مانند چوب، پلاستیک یا حتی مواد شیمیایی ساخته میشوند. افرادی که به برخی از این مواد حساسیت دارند، ممکن است در اثر استفاده از خلال دندان دچار آلرژی شوند. علائم آلرژی ممکن است شامل خارش، قرمزی، تورم یا حتی عفونتهای دهانی باشد. بنابراین، افرادی که به مواد خاصی حساسیت دارند باید از استفاده از خلال دندانهای مشکوک خودداری کنند.
10. نگرانیهای محیط زیستی
علاوه بر مضرات سلامتی، خلال دندانها همچنین به محیط زیست آسیب میرسانند. بسیاری از خلال دندانها از پلاستیک ساخته شدهاند که تجزیهناپذیر بوده و به آلودگی محیط زیست کمک میکنند. همچنین، چوب مورد استفاده در برخی خلال دندانها ممکن است از درختان به دست آمده باشد که منجر به از بین رفتن جنگلها و زیستگاههای طبیعی میشود. استفاده از جایگزینهای پایدارتر و قابل بازیافت میتواند به حفظ محیط زیست کمک کند.
نتیجهگیری
خلال دندان ابزاری ساده و مفید به نظر میرسد، اما استفاده نادرست یا بیش از حد از آن میتواند مضرات جدی به همراه داشته باشد. آسیب به لثهها، سایش دندانها، خطر عفونت و حتی مشکلات محیط زیستی تنها بخشی از این مضرات هستند. برای حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از این مشکلات، بهتر است به جای استفاده از خلال دندان، از نخ دندان، دهانشویهها یا برسهای بیندندانی استفاده کنید. همچنین، آگاهی از مضرات استفاده نادرست از خلال دندان و رعایت بهداشت دهان میتواند به جلوگیری از آسیبهای احتمالی کمک کند.
