ماسکها یکی از ابزارهای مهم در حفظ سلامت فردی و عمومی به ویژه در دوران شیوع بیماریهای عفونی مانند کرونا هستند. استفاده صحیح از ماسک میتواند به طور قابل توجهی انتقال ویروسها و باکتریها را کاهش دهد. انواع مختلفی از ماسکها وجود دارد که هر یک ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله، به معرفی انواع ماسکها و دستورالعمل نحوه استفاده صحیح از آنها پرداخته میشود.
1. ماسکهای پارچهای
ماسکهای پارچهای یکی از رایجترین و در دسترسترین انواع ماسکها هستند. این ماسکها از لایههای مختلف پارچهای ساخته میشوند و به طور کلی قابلیت شستشو و استفاده مجدد را دارند. ماسکهای پارچهای با توجه به مواد استفاده شده، میزان محافظت متفاوتی ارائه میدهند. توصیه میشود از ماسکهایی که حداقل از سه لایه پارچه تشکیل شدهاند استفاده کنید، چرا که این لایهها به کاهش انتقال ذرات عفونی کمک میکنند.
دستورالعمل استفاده:
- قبل از پوشیدن ماسک پارچهای، دستها را با آب و صابون بشویید.
- ماسک باید به گونهای باشد که تمام بینی و دهان را پوشش دهد و در اطراف صورت محکم باشد.
- هنگام برداشتن ماسک، فقط بندهای آن را لمس کنید و از دست زدن به سطح خارجی ماسک خودداری کنید.
- پس از استفاده، ماسک را با آب گرم و شوینده شسته و خشک کنید.
- در صورت مرطوب شدن ماسک یا پس از چند ساعت استفاده، آن را تعویض کنید.
2. ماسکهای جراحی (یکبار مصرف)
ماسکهای جراحی، ماسکهای یکبار مصرف هستند که عمدتاً توسط کادر درمانی مورد استفاده قرار میگیرند. این ماسکها از سه لایه تشکیل شدهاند: یک لایه خارجی ضد آب، یک لایه داخلی جاذب رطوبت، و یک لایه میانی که به عنوان فیلتر عمل میکند. ماسکهای جراحی عمدتاً برای جلوگیری از انتقال قطرات عفونی موثر هستند، اما در برابر ذرات بسیار ریز مانند ویروسها کارایی محدودی دارند.
دستورالعمل استفاده:
- ماسک را از لایه داخلی آن بگیرید و روی صورت بگذارید. قسمت بالای ماسک که سیم فلزی دارد باید به درستی روی بینی قرار گیرد.
- ماسک را به گونهای تنظیم کنید که بینی، دهان و چانه را به خوبی بپوشاند.
- ماسک را بعد از هر بار استفاده دور بیندازید و از استفاده مجدد آن خودداری کنید.
- پس از استفاده از ماسک، دستهای خود را با آب و صابون بشویید.
3. ماسکهای N95 و معادلهای آن
ماسکهای N95 و معادلهای آن (مانند FFP2 در اروپا) جزء موثرترین ماسکها در فیلتر کردن ذرات معلق در هوا و ویروسها هستند. این ماسکها قابلیت فیلتر کردن حداقل 95 درصد از ذرات ریزتر از 0.3 میکرون را دارند. ماسکهای N95 اغلب توسط کادر درمانی در محیطهای پرخطر مانند بیمارستانها استفاده میشوند.
دستورالعمل استفاده:
- قبل از استفاده از ماسک N95، دستها را کاملاً بشویید.
- ماسک را به صورت دقیق روی صورت قرار دهید تا کاملاً به پوست بچسبد و از اطراف هوا عبور نکند.
- بندهای ماسک را به درستی در پشت سر و گردن قرار دهید تا ماسک محکم بماند.
- در صورت احساس کاهش کارایی یا وجود هر گونه خرابی در ماسک، آن را تعویض کنید.
- ماسک N95 معمولاً یکبار مصرف است، اما در برخی شرایط خاص با توجه به دستورات متخصصان، میتوان از آن به مدت محدود استفاده مجدد کرد.
4. ماسکهای KN95 و KF94
ماسکهای KN95 و KF94 ماسکهایی هستند که مشابه با ماسکهای N95 عمل میکنند و در کشورهایی مانند چین و کره جنوبی تولید میشوند. این ماسکها نیز توانایی فیلتر کردن ذرات ریز و ویروسها را دارند و اغلب در محیطهای پرخطر مورد استفاده قرار میگیرند.
دستورالعمل استفاده:
- همانند ماسکهای N95، باید ماسک KN95 یا KF94 به طور محکم روی صورت قرار گیرد و از لبههای آن هوا عبور نکند.
- این ماسکها یکبار مصرف هستند و باید پس از استفاده دور ریخته شوند.
- از کشیدن ماسک به پایین یا خارج کردن آن از روی دهان و بینی خودداری کنید تا محافظت کامل حفظ شود.
5. ماسکهای فیلتردار (والو دار)
این نوع ماسکها دارای فیلتر یا والو هستند که به خروج هوای بازدمی کمک میکند. این ویژگی میتواند استفاده از ماسک را برای مدت طولانی راحتتر کند، اما یک نقص عمده دارد: ماسکهای فیلتردار از ورود هوای آلوده به داخل ماسک جلوگیری میکنند، اما هوای خروجی را فیلتر نمیکنند. به همین دلیل، استفاده از این نوع ماسکها در مکانهای عمومی و برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران توصیه نمیشود.
دستورالعمل استفاده:
- اگر از ماسکهای فیلتردار استفاده میکنید، اطمینان حاصل کنید که در محیطهای عمومی نیستید، زیرا این ماسکها به خوبی از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری نمیکنند.
- همانند سایر ماسکها، این ماسک باید به طور کامل بینی و دهان را پوشش دهد.
- پس از هر بار استفاده، ماسک را به درستی دفع کنید.
6. شیلدهای صورت (محافظهای صورت)
شیلدهای صورت به طور کلی برای محافظت از چشمها و صورت در برابر قطرات بزرگتر استفاده میشوند. این ابزار معمولاً در کنار ماسکها استفاده میشود و نمیتواند به تنهایی جایگزین مناسبی برای ماسکها باشد. شیلدهای صورت بیشتر برای کادر درمانی که در معرض مستقیم ترشحات بیماران قرار دارند، مناسب هستند.
دستورالعمل استفاده:
- شیلد باید به درستی روی صورت قرار گیرد و تمام صورت را بپوشاند.
- پس از هر بار استفاده، شیلد صورت باید به دقت تمیز و ضدعفونی شود.
- استفاده از شیلد به تنهایی کافی نیست و باید در کنار ماسک استفاده شود.
7. ماسکهای قابل تعویض فیلتر
برخی از ماسکها قابلیت تعویض فیلتر دارند و معمولاً از موادی مانند سیلیکون ساخته میشوند. این نوع ماسکها ممکن است در موارد صنعتی یا محیطهای بسیار آلوده استفاده شوند. فیلترهای قابل تعویض این ماسکها باید به طور منظم تغییر کنند تا کارایی آنها حفظ شود.
دستورالعمل استفاده:
- مطمئن شوید که فیلتر ماسک به درستی نصب شده است و هیچ درزی وجود ندارد.
- پس از هر بار استفاده، ماسک را تمیز کرده و فیلتر را تعویض کنید.
- ماسکهای فیلتر دار باید به طور مرتب بررسی شوند تا از کارایی آنها اطمینان حاصل شود.
نتیجهگیری
با توجه به آنچه در سایت نیوان ابتکار گفته شد، انواع مختلفی از ماسکها وجود دارد که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. انتخاب نوع ماسک باید با توجه به شرایط محیطی و نیاز فرد صورت گیرد. علاوه بر انتخاب نوع ماسک، استفاده صحیح از آن بسیار مهم است. ماسک باید به درستی روی صورت قرار گیرد و پس از هر بار استفاده با دستورالعملهای بهداشتی دفع یا تمیز شود. رعایت این نکات میتواند به کاهش انتقال بیماریها و حفظ سلامت افراد کمک کند.
